Nhân trần, hay còn gọi là cây bồ bồ, một số nơi gọi là chè nội. Tuỳ từng vùng mà có những tên gọi khác nhau. Cây nhân trần thường được sử dụng làm nước uống thanh lọc cơ thể, giải khát vào mùa hè. Cây sinh sống nhiều nhất ở vùng miền Bắc, Việt Nam. Hôm nay mời các bạn cùng namduocgiatruyen.com khám phá 30 tác dụng chữa bệnh hiệu quả trong dân gian.
Contents
Cây nhân trần là gì?
Cây nhân trần có mùi thơm nhẹ, hoa tím hoặc trắng, cây thân cỏ cao chừng 0.5-1m. Lá nhân trần màu xanh, hình trái xoan, nhiều gân nhỏ, có răng cưa ở mép, lá nhiều lông mềm. Cây nhân trần có 3 loại chính:
- Nhân trần ngọt, là loài được sử dụng rất phổ biến, lá dày, xanh đậm, hoa tím. Cây toả mùi hương đậm đặc, sắc nước uống có vị ngọt nhẹ, êm dịu.
- Nhân trần đắng, cũng cùng loại với nhân trần ngọt, nhưng lông dài, cứng, mùi thơm hắc, khi đun nước uống có vị đắng, ngọt hậu, hoa màu trắng.
- Ngoài ra còn có một giống nhân trần khác thường mọc trong miền nam, cũng được sử dụng làm thức uống và thuốc trong đông y.
Phân bổ, sử dụng?
Nhân trần sống nhiều ở vùng núi phía bắc, nhiều nhất ở vùng đồi trung du như Phú Thọ, Tuyên Quang, Bắc Giang, Vĩnh Phúc, Ba Vì, Yên Bái vv… Cây Nhân trần thường mọc ở những nơi có độ ẩm tốt, đất mềm, hoặc mọc lẫn với tế, bẽm vv..
Sử dụng: Nhân trần có thể sử dụng được toàn bộ từ lá, thân, rễ. Thường người dân thu hái Nhân trần vào mùa hè, đây là thời kỳ Nhân trần phát triển mạnh, tốt nhất. Vào Đông cây sẽ lụi, lá rụng, và xác xơ.
Dược tính?
Theo nghiên cứu cho thấy, trong cây Nhân trần có chưa, tinh dầu, thành phần chính của tinh dầu là cineol. Ngoài ra còn có các chất flavonoid, saponin, acid thơm. Cả cây chỉ có 1% tinh dầu có mùi cineol mà thành phần là terpen và ancol.
Công dụng?
Cây nhân trần có công dụng thanh nhiệt giải độc, lợi mật, lợi tiểu, viêm loét do phong thấp, bảo vệ gan, ngăn ngừa gan nhiễm mỡ, hạ huyết áp, chống viêm, giảm đau vv…
Tác dụng của nhân trần?
1/ Giảm tác hại của rượu đến gan
Với những người uống rượu, bia nhiều mỗi ngày uống một chai nước nhân trần sẽ giảm phần nào tác hại của rượu đến gan: Nhân trần, hạt muồng sao, cam thảo sống, rau má khô sắc lên uống hàng ngày.
2/ Điều trị một số bệnh ở trẻ em
Viêm gan truyền nhiễm cấp tính thể vàng da, vàng da tán huyết do thương hàn ở trẻ sơ sinh, giun chui ống mật, rối loạn lipid máu, thiểu năng mạch vành, eczema dai dẳng ở trẻ em, viêm loét miệng, nấm da…
3/ Chữa viêm gan vàng da có sốt
Cách làm: Bạch hoa xà thiệt thảo 500 g, nhân trần 150 g, sinh cam thảo 50 g. Tất cả tán vụn, mỗi ngày lấy 60 g hãm với nước sôi trong bình kín, sau 15 phút có thể dùng được, uống thay trà trong ngày.
4/ Trị viêm gan cấp hoặc mãn
Sử dụng Nhân trần rất có lợi cho gan, đặc biệt là viêm gan mãn tính.
Cách làm: Nhân trần 30 g thái vụn, hãm với nước sôi trong bình kín trong 15 phút, pha thêm một chút đường phèn, uống thay trà trong ngày.
5/ Chữa viêm gan vàng da không sốt
Người bị viêm gan đã vàng da sử dụng Nhân trần cũng rất có lợi. Để mang lại hiểu quả cao thì áp dụng theo công thức bên dưới.
Cách làm: Nhân trần 300 g, sinh đại hoàng 60 g, trà 30 g. Ba vị tán vụn, mỗi ngày lấy 30 g hãm với nước sôi trong bình kín trong 10-15 phút, uống thay trà trong ngày.
6/ Trị say nắng
Khi bị say nắng, đau đầu, sốt nóng dùng nhân trần, hành tăm sắc lên để nguội uống.
7/ Ức chế vi khuẩn cụ cầu vàng
Có khả năng ức chế một số vi khuẩn như tụ cầu vàng, thương hàn, phó thương hàn, mủ xanh, e.coli, lỵ, song cầu khuẩn gây viêm não, viêm phổi và một số loại nấm.
8/ Trị mắt sưng, đỏ
Mắt bị sưng, đỏ, đau lấy nhân trần, mã đề mỗi thứ một nắm sắc uống cho tới khi hết đau
9/ Trị viêm gan gai đoạn có di chứng rối loạn tiêu hoá
Cách làm: Mạch nha 500 g, nhân trần 500 g, quất bì 250 g; tất cả sấy khô, tán vụn, mỗi ngày dùng 60 g hãm với nước sôi trong bình kín, sau 20 phút thì dùng được, uống thay trà trong ngày. Dùng để trị viêm gan giai đoạn có di chứng như rối loạn tiêu hóa, chán ăn, đầy bụng chậm tiêu…
10/ Thanh nhiệt
Cách làm: Dùng 20-30g Nhân trần đun nước, để nguội uống hàng ngày. Ngoài ra Nhân trần còn có lợi thấp, lợi mật, được dùng để chữa các chứng hoàng đản, tiểu tiện bất lợi, viêm loét da do phong thấp….
11/ Ức chế tăng sinh tế bào ung thư
Ngoài công dụng đã nêu thì Nhân trần còn giúp cải thiện công năng miễn dịch và ức chế sự tăng sinh của tế bào ung thư. Theo các kết quả nghiên cứu khoa học, trong cây nhân trần có một số chất có khả năng kháng u, gây ức chế các tế bào ung thư phát triển. Khi kết hợp cây nhân trần với một số cây có tác dụng kháng u như: cà gai leo, cây xạ đen, mật nhân… sẽ mang đến cho những tia sáng sống cho các bệnh nhân xấu số.
Tuy nhiên, các bạn cần chú ý khi mua nhân trần vì nhân trần rất dễ bị mốc. Nếu vô tình sử dụng phải loại nhân trần bị ẩm mốc không những không hỗ trợ điều trị được bệnh mà bạn còn gieo thêm các loại vi rút vào cơ thể. Dó đó các bạn nên tìm các địa chỉ bán cây nhân trần uy tín nhất.
12/ Tăng bài xuất dịch mật
Làm tăng tiết và thúc đẩy quá trình bài xuất dịch mật, bảo vệ tế bào gan, ngăn ngừa tình trạng gan nhiễm mỡ, làm hạ huyết áp, thúc đẩy tuần hoàn, giải nhiệt, giảm đau và chống viêm.
13/ Lợi mật
Mát gan lợi mật, thanh nhiệt dùng nhân trần, bông mã đề, bán biên liên sấy hoặc phơi khô, tán vụn. Mỗi ngày dùng 50g hãm với nước sôi uống thay trà trong ngày.
14/ Chữa viêm gan, viêm túi mật, sỏi mật
Cách làm: Râu ngô 300 g, nhân trần 150 g, bồ công anh 150 g. Tất cả tán vụn, mỗi ngày dùng 50 g hãm với nước sôi trong bình kín, sau 20 phút thì dùng được, uống thay trà trong ngày. Dùng để phòng chống viêm gan, viêm túi mật, sỏi mật…
15/ Giảm áp huyết
Cây nhân trần là giải pháp giảm huyết áp cực hiệu quả cho những bệnh nhân cao huyết áp. Mỗi ngày bạn chỉ cần dùng 30g nhân trần dùng để nấu nước hoặc hãm trà uống thay nước trong ngày bệnh cao huyết áp sẽ được khắc phục, áp huyết ổn định nhịp tim bình thường.
16/ Hỗ trợ điều trị máu khó đông
Máu khó đông là một căn bệnh rất nguy hiểm, những ai không may mắn mắc căn bệnh này rất đáng thương. Chỉ cần xây xước nhỏ khiến cũng có thể gây nguy hiểm đến tính mạng. Từ ngay, hôm nay các bạn có thể dùng cây nhân trần tươi giã nát đắp và bịt kín vào vết thương đó, máu sẽ ngưng chảy.
17/ Hỗ trợ điều trị mất ngủ kinh niên
Cây nhân trần giải pháp hỗ trợ điều trị mất ngủ kinh niên. Mất ngủ, khó ngủ, trằn trọc suốt đêm, ngủ không sâu giấc khiến cho sức khỏe và cuộc sống bị giảm chất lượng. Có rất nhiều cách hỗ trợ điều trị mất ngủ từ các loại thảo dược thiện nhiên như: hoa tam thất, tâm sen, giảo cổ lam… hôm nay chúng tôi giới thiệu cho các bạn thêm một cách hỗ trợ điều trị mất ngủ từ cây nhân trần.
Hàng ngày bạn chỉ cần từ 30g – 60g nhân trần dùng để hãm hoặc nấu nước uống cho cả ngày. Sử dụng liên tục trong 7 ngày chứng mất ngủ kinh niên của bạn sẽ biến mất, thay vào đó là một giấc ngủ ngon và sâu. Tuy nhiên, các bạn cần chú ý không nên uống nước nhân trần vào buổi tối trước lúc đi ngủ vì nó có thể gây đau bụng.
Lưu ý khi sử dụng Nhân trần?
1/ Không nên pha chung nhân trần với cam thảo:
Nhân trần vốn có tính hàn vị cay đắng tác dụng đào thải còn cam thảo bổ khí, thanh nhiệt, giải độc, chủ trị các chứng tỳ vị hư nhược, ho suyễn, hầu họng sưng đau, giải độc thuốc và thức ăn, chống suy nhược… Mặc dù cả hai thứ đều có những công dụng tốt nhưng nếu phối hợp lại với nhau thì thành không tốt, bởi cam thảo có tính chất giữ nước trong khi nhân trần lại giúp đào thải. Chính vì vậy, thói quen uống nhân trần cho thêm cam thảo, sẽ tiềm ẩn nguy hại bởi tương tác thuốc, nhất là tăng huyết áp.
2/ Phụ nữ mang thai:
Nếu không có bệnh lý về gan, không được bác sĩ chỉ định thì tuyệt đối không dùng nước nhân trần, cam thảo bởi uống nhiều sẽ làm xuất tiết các tuyến trong cơ thể, dẫn đến người mẹ bị mất sữa hoàn toàn hoặc chỉ có rất ít.
3/ Không nên uống nhân trần hằng ngày:
Theo nguyên tắc điều trị, khi mật không tiết ra (mật viêm, tắc mật…) thì mới cần lợi mật và khi gan có vấn đề thì mới phải nhuận gan. Nếu không có bệnh mà lại uống hàng ngày, nghĩa là bắt gan và mật không có nhu cầu tiết cũng phải tiết, dẫn tới phải làm việc nhiều hơn nên dễ tổn thương, mất cân bằng và sinh bệnh. Ngoài ra, nhân trần lợi tiểu nên dẫn đến thải nhiều, nếu lượng nước và các chất dinh dưỡng bị đào thải thường xuyên, sẽ dẫn đến mất nước nghiêm trọng gây thiếu nước cho cơ thể và làm mệt mỏi thiếu tập trung.
4/ Người già, trẻ nhỏ dưới 1 tuổi cần hết sức thận trọng:
Với đồ uống mát như nhân trần vì chức năng tiêu hóa của người già và trẻ nhỏ không ổn định, khả năng hấp thụ kém hơn so với người lớn nên uống nhiều nước mát không tốt. Do đó, khi sử dụng nhân trần làm nước uống, bạn cần sử dụng có liều lượng nhất định, uống không quá 1 lít/ ngày.
Bài thuốc kết hợp với cây Nhân Trần
1/ Bạch hoa xà thiệt thảo 500 g, nhân trần 200 g, sinh cam thảo 60 g. Tất cả tán vụn, mỗi ngày lấy 60 g hỗn hợp hãm với nước sôi trong bình kín, sau 15 phút có thể dùng được, uống thay trà trong ngày. Dùng để chữa viêm gan vàng da.
2/ Mạch nha 600 g, nhân trần 600 g, quất bì 200 g; tất cả tán vụn, mỗi ngày dùng 80 g hãm với nước sôi trong bình kín, sau 30 phút thì dùng được, uống trong ngày. Bài thuốc Y học cổ truyền này dùng trị viêm gan giai đoạn có di chứng như rối loạn tiêu hóa, đầy bụng khó tiêu..
3/ Nhân trần 40 g thái vụn, hãm với nước sôi trong bình kín để trong 15 phút, pha thêm một chút đường phèn, uống thay nước trong ngày. Dùng để phòng các bệnh do thấp nhiệt gây ra và điều trị viêm gan cấp và mãn tính.
4/ Râu ngô 200 g, nhân trần 200 g, bồ công anh 100 g. Tất cả tán vụn, mỗi ngày dùng 70 g hãm với nước sôi, sau 30 phút thì dùng được, uống thay trà trong ngày. Dùng để phòng chống viêm gan, sỏi mật, viêm túi mật
5/ Nhân trần 400 g, sinh đại hoàng 50 g, trà 40 g. Ba vị tán vụn, mỗi ngày lấy 40 g hãm với nước sôi trong bình kín trong 10-15 phút, uống thay trà trong ngày. Dùng để chữa viêm gan vàng da cấp tính có sốt.
6/ Mạch nha 500 g, nhân trần 500 g, quất bì 250 g; tất cả sấy khô, tán vụn, mỗi ngày dùng 60 g hãm với nước sôi trong bình kín, sau 20 phút thì dùng được, uống thay trà trong ngày. Dùng để trị viêm gan giai đoạn có di chứng như rối loạn tiêu hóa, chán ăn, đầy bụng chậm tiêu…
7/ Nhân trần 30 gr thái vụn, hãm với nước sôi trong bình kín, sau 15 phút có thể dùng được, pha thêm một chút đường phèn uống thay trà trong ngày, dùng phòng bệnh do thấp nhiệt gây ra, điều trị viêm gan cấp và mãn tính.
8/ Nhân trần 300 gr, sinh địa hoàng 60 gr, trà 30 gr. Ba vị tán vụn, mỗi ngày lấy 30 gr hãm với nước sôi trong bình kín, sau 10 – 15 phút có thể dùng được, uống thay trà trong ngày. Dùng để chữa viêm gan vàng da cấp tính.
9/ Mạch nha 500 gr, nhân trần 150 gr, quất bi 250 gr. Tất cả sấy khô, tán vụn, mỗi ngày dùng 60 gr hãm với nước sôi trong bình sau 20 phút thì dùng được, uống thay trà trong ngày. Dùng trị viêm gan giai đoạn di chứng có rối loạn tiêu hoá, chán ăn, đầy bụng chậm tiêu
10/ Râu ngô 300 gr, nhân trần 150 gr, bồ công anh 150 gr. Tất cả tán vụn, mỗi ngày dùng 50 gr hãm với nước sôi trong bình kín, sau 20 phút thì dùng được, uống thay trà trong ngày. Dùng để phòng chống viêm gan, viêm túi mật, sỏi mật.
